Sanny Overbeeke tijdelijk terug in Den Haag

Zo’n anderhalf jaar geleden overleed kunstenaar Sanny Overbeeke. In het weekend van 20 en 21 november is er een korte tentoonstelling van haar werk bij Stichting Ruimtevaart. De tentoonstelling wordt vrijdag 19 november geopend. Klik voor de details op bovenstaande uitnodiging.

Hoewel zij aan kanker veel te jong overleed, bewaar ik een goede herinnering aan de crematie. Natuurlijk, het was een verdrietige en elegische gebeurtenis, maar de plechtigheid leek eerder een leven te vieren dan te betreuren. Dagen na de plechtigheid geurden nog de boeketten in het pand waar zij woonde.

Op de website van Sanny staan enige filmpjes. In een aantal filmpjes lijkt eeuwigheid te heersen. Zeker, er zijn elementen in de films die de eeuwigheid lijken te verstoren maar die verstorende elementen lijken de eeuwigheidsidee vervolgens alleen maar te versterken.

Het meest nadrukkelijk gebeurt dat in de verkeersscène in Observation 7 (2006). Het verkeer is zo druk dat het moeite kost over te steken. Gemakkelijk zou de geobserveerde oversteker uit beeld kunnen verdwijnen, maar hier is het de camera die de quasi-eeuwige rust houdt. Ook de snelvoorbijvarende boot lijkt in tegenspraak met de eerdere traagheid van de film. Maar in die traagheid hebben we het kielzog al langzaam over het water weg zien rollen en de fel glinsterende zon terug zien keren op het oppervlak. In dat zelfde glinsterlicht hebben we traag de schapen langs elkaar zien bewegen. De opnames in het drukke verkeer en van de snel voorbijglijdende boot houden die herinnering eerder levend dan dat ze die verstoren.

Er is in sommige films een streven het verstorende uit te bannen zonder de film aan spanning in te laten boeten. Zoals in Observation 4 (2004), waarin het levende beeld van vertraagd voorttrekkende karbouwen en de bijbehorende plattelandsgeluiden lijkt te vergeestelijken, waarna het aardse beeld van de karbouwen weer terugkeert.

Kernachtiger is misschien Nieblas (2004), waarin de vertraging maar op één moment doorbroken lijkt (wanneer de ballen elkaar raken). Maar ook hier herstelt zich het eeuwige: de kleine in het midden liggende bal blijft liggen. Al het voorafgaande – het werpen van een bal, de voorbijtrekkende nevel, het kaatsen van de ballen – lijkt gestold in de overblijvende bal. In dit filmpje komt ook een ander aspect duidelijk naar voren: het in één film brengen van ogen-(en oren-)schijnlijk verschillende zaken.

Het meest extreem is dat te zien en te horen in het oudste filmpje 2 Flies (1998). Het voorgedragen gedicht van Charles Bukovsky heeft onmiskenbaar iets te maken met het beeld, maar wát is niet meteen duidelijk. Sterker, het beeld komt steeds verder van de tekst af te staan en toch is het niet duidelijk of het gedicht de beelden beheerst of de beelden het gedicht beheersen.

Het hoogtepunt is wat mij betreft Pony Tales (2005): de film over het paardje dat in stilte langs geesten lijkt te lopen. Of is het zelf een geest?

BP

Klik hier voor meer artikelen.
Klik hier voor meer kunst.