Dominic Benhura in de Leidse Hortus

Werk van Dominic Benhura.

Van een trouwe lezer ontving Uw Villa al geruime tijd geleden de hier volgende vermaning:

“Beste B,

Voor wie het trieste nieuws uit Zimbabwe niet meer aan kan, biedt een bezoek aan de Leidse Hortus wellicht soelaas.
www.dominicbenhura.info/ www.hortus.leidenuniv.nl/

Daar staan t/m19 oktober de beelden van de Zimbabwaanse kunstenaar Dominic Benhura opgesteld in de vermaarde botanische tuin. Het is fraai en optimistisch werk van een man die Mugabe kennelijk niet klein heeft kunnen krijgen.

Had wel aandacht voor deze tentoonstelling verwacht van mijn Villa. Wellicht later. Het is echt een aanrader B.! “

Tja beste J. Ik kan er weinig anders over zeggen dan dat die dingen zo gaan. Ik had er eerst zelf naartoe gewild alvorens er iets over te zeggen in Villaverband. Nu dat er nog steeds niet van gekomen is, bij dezen dan toch maar.

Wat Dominic Benhura betreft: die kwam ik ooit tegen op het Grahamstown Festival in Zuid Afrika. Ik kwam daar terecht om mijn goede maar inmiddels overleden vriend Godfrey Setti te bezoeken die toentertijd afstudeerde aan de Universiteit van Grahamstown. Godfrey kende Dominic en wist dat hij een lezing gaf tijdens het festival. Nu ja, een lezing. Hij had zich zelf in een werkplaatsje ingericht met wat materialen, wat kleinere kunstwerken en hij liet dia’s zien.

Helaas werd het kleine publiek van de workshop gedomineerd door een Zuidafrikaanse dame die bij ieder voorbeeld van Dominic’s werk zo goed als in katzwijm viel. Now LOOK at THAT! ISNT that CHARMING! Haar bewondering duldde geen tegenspraak.

Het moet gezegd, het werk van Dominic is sterk in staat te charmeren. Menigeen in West Europa zal hem dan ook al te gemakkelijk wegzetten als een commerciële publiekscharmeur. In meerderlij opzicht is dat onterecht.

Zimbabwe kent een nog jonge traditie van moderne beeldhouwers sinds de jaren ‘70. Toen het land in 1980 onafhankelijk werd, werd die kunsttraditie gezien als een welkome bron van inkomsten. Belangrijk daarbij was het bewaken van de kwaliteit. Dat gebeurde door kunstinstellingen als de National Gallery of Zimbabwe.

De trend in de tachtiger jaren was vooral het maken van beelden uit serpentine met onderwerpen uit de traditionele cultuur. Geesten en dergelijke. Die onderwerpen spraken het vooral westerse koperspubliek ook aan. De doorsnee Zimbabweaan had te weinig geld om kunst te kopen.

Niettemin kwam er een nieuwe generatie kunstenaars die de trend trachtte te breken. Een aantal ging andere materialen gebruiken, zoals metaal, hout of weggegooide gebruiksmaterialen. Dat was voor deze kunstenaars een groot bestaansrisico en artistiek noch fysiek overleefden er veel van deze mensen in Zimbabwe bij een achtergrond van desinteresse in kunst en toenemende repressie en armoede.

Dominic Benhura brak vooral met de inhoud. Geen geesten en voorvaderen meer, maar gewone zaken uit het dagelijks bestaan. Ook qua vorm brak hij met de traditie. Geen gesloten vormen meer die zich vormden naar de rots waaruit zij gehouwen werden, maar vormen die zich geheel moesten richten naar het idee van de maker. Bij Dominic valt vooral op hoe de beelden op een soms bijna onbegrijpelijke manier balanceren. De voeten moeten in de beelden vaak letterlijk van de vloer.

Deze combinatie - virtuositeit en herkenbaarheid - bleek de kracht voor het succes van Dominic Benhura. Zijn innemende karakter deed de rest. Niettemin zal zijn leven in Zimbabwe nog steeds geen gemakkelijke zaak zijn.

Binnen dat kader moet het werk gezien worden. Een Zimbabweaanse kunstenaar moet succes hebben om te kunnen blijven leven en enige zekerheid te scheppen voor zijn gezin. Succes moet uitgebuit worden. Het is te hopen dat Dominic Benhura ook zelf de kwalitiet van zijn werk kritisch in het oog zal blijven houden. Ook dat is niet eenvoudig in een land als Zimbabwe met een zo korte traditie.

Des te verheugder ben ik dat de tentoonstelling er is in de Hortus. Het staat al weken hoog op mijn lijstje en ik raad ook de Villalezers aan te gaan kijken.

BP