Van niets naar nergens 11

Boven: Afrikaanse witkoparend (African fish-eagle; Haliaeetus vocifer); foto zie:
http://en.wikipedia.org/wiki/File:African_fish_eagle_flying_cropped.jpg .

Onder; Trompet-neushoornvogel (Trumpeter hornbill; Bycanistes bucinator); foto zie:
http://www.biodiversityexplorer.org/birds/bucerotidae/bycanistes_bucinator.htm .

Ik moet vermoeid en vredig zijn ingeslapen bij het geluid van trommels en gezang aan de overkant van de rivier. Rond middernacht werd ik wakker. De nacht was aangenaam koel en donker. Er werd nog steeds gezongen en getrommeld aan de noordoever. Ongetwijfeld werd er ook gedanst. De grote Afrikaanse duisternis lag om dat dorpsfeest en om mij heen. Ze raakte verhit bij het vuur en het dansen, maar mij omgaf ze alleen met koelte en duister.

Met de twee studentjes had ik afgesproken om vijf uur op te staan om rond het ochtendkrieken vogels te kunnen gaan kijken. Zij waren enthousiast bij het idee. Zij waren enthousiast over allerlei levende wezens die zij nog niet kenden. Ieder torretje, ieder spinnetje, ieder rupsje moest nader bekeken en bediscussieerd worden. En de avond te voren hadden wij na de maaltijd nog naar de vleermuizen gekeken in het maanlicht.

Vijf uur bleek nog erg vroeg. Te vroeg, want te donker en te veel muskieten. De studentjes lagen blijkbaar nog op één oor.

De zonsopgang in de tropische, Afrikaanse regentijd is meestal spectaculair maar altijd kortstondig. In het oosten kleurde het boven de heuvels blauw en vervolgens paars, dat veranderde in een geweldig, alles beheersend karmijn rood. Meerdere keren had ik het meegemaakt, maar het was steeds weer als nieuw. Een gebeurtenis die iets groots en bijzonders leek aan te kondigen. Daarna kwam de zon zelf pas met haar lage, scherpe ochtendlicht. De beboste heuvels en de Zambezi lagen er slaperig en doodstil bij. De verte was nevelig en er was wat tropische ochtendbewolking. Zoveel intense schoonheid was eigenlijk wel genoeg voor een dag.

Geen spoor meer van het feest in Zumbo. Geen spoortje rook, geen kreet. Niets leek nog wakker te willen worden. Rond half zes kwamen de studentjes uit hun bed. D. was de spraakzaamste van de twee, maar was nu blijkbaar overvallen door de Afrikaanse morgenrust. Sprakeloos keek hij het witte licht in. Niets bewoog. Tot in de bomen langs de rivier trompet-neushoornvogels begonnen te schreeuwen. Gevolgd door het roepen van witkoparenden, zelden afwezig bij grote rivieren als de Zambezi, waar zij vis vangen. Dat brak ook de rust bij de studentjes. Die geluiden kenden zij niet. Wat was dat, wat was dat? Gefascineerd keken we naar de neushoornvogels. Met hun topzware kop met de grote gehelmde kromme bek en de grote gevingerde vleugels zouden zij de ultieme mythologische vogels kunnen zijn.

We liepen verder oostelijk, stroomafwaarts, in de richting van de opkomende zon. We zagen weinig spectaculairs. Maar voor de studentjes was het redelijk nieuw. Ze zochten koortsachtig in hun gids, bekvechtend over soorten en ondersoorten. Ter vervolmaking van deze kermis had ik ook een vogelgids bij me. Dat gaf weer meer vergelijkingsmateriaal. De grote goudwever heeft witte ogen. Maar zijn er niet meer soorten met witte ogen? D. maakte er een sport van alles tegen te spreken wat het andere studentje, P., zei. Dat leverde veel discussie, maar weinig vogels op. Ach, waren ze maar insecten gaan kijken.

Het pad was stoffig en de omgeving was donkergroen bebost. Nu en dan kwam er iemand voorbij die ter begroeting even door de knieën zakte en in de handen klapte, ‘bom dia’ mompelend. Na enkele tientallen meters weken de bosschages voor een meer open savanne. Het landschap was vlak, maar naar de oostelijke horizon lagen wat beboste heuvels.

Iemand kwam ons achterop. Het was de vriendin.

- Zo vroeg op safari?

- Ja, we kijken naar vogels.

- Naar vogels? vroeg ze verbaasd. Er zijn toch ook vogels in Europa?

- Ja maar er zijn in Europa geen neushoornvogels.

- En ook geen fish eagles (witkoparenden), vulde P. aan.

- Jawel, er zijn wél visarenden in Europa, beweerde D.

- Ja maar dat is een andere soort, protesteerde P. Ik knipoogde naar de vriendin: zij houden van vogels, maar de vogels houden niet van hun. De wangen van haar regelmatige, ovale gezicht bolden zich tot een glimlach.

Willen jullie het dorp hier in de buurt zien? stelde ze voor. De studentjes stonden in dubio; ze wilden zo graag nog wat vogels zien, liefst grote of zeldzame, maar kleine en algemene waren ook goed.
- Kom, zei ik, jullie zijn vast nog niet in een Afrikaans dorp geweest.
- Bent ú wel eens in een Afrikaans dorp geweest? vroeg de vriendin terwijl ze voortvarend de leiding nam en verder oostwaarts liep over het stoffige pad.
- Ja, beaamde ik, in dorpen in Zimbabwe, in Zambia, in Ethiopië….
- In Ethiopië? onderbrak D. Dat moet een bijzonder land zijn met bijzondere dieren.
- Ethiopië? vroeg P. die wat last van de opkomende warmte begon te krijgen. D. begon hem in het Zwitsers Duits uit te leggen wat er voor dieren te zien waren in Ethiopië.

- En zijn de dorpen in Ethiopië heel verschillend van de dorpen in Zambia en Zimbabwe? vroeg de vriendin.
- Ja dat zijn ze, hoewel ik er maar in twee geweest ben en ik ken de dorpen in Zimbabwe en Zambia veel beter.
- En houdt u van het dorpsleven in Afrika?
- Ja, het is gemoedelijk en mooi als de mensen er te eten hebben.
- Ja, eten, daar heeft u gelijk in. Als er te weinig regen is geweest is er hier veel honger in de dorpen. Zou u wel willen wonen in een dorp hier in Afrika?
Ik aarzelde. Was het nu het beste om enthousiast ja te zeggen? Het was mooi om haar in het ochtendlicht te zien glimlachen om een positief antwoord.
- Ik weet niet of ik zou kunnen wennen, zei ik uiteindelijk.
- Waarom niet? U kunt hier uw eigen tuin aanleggen en misschien kunt u een boerderij beginnen?
- Ach, ik ben nu eenmaal een stadsmens. Ik zou de stadsmensen missen.
Ze glimlachte weer en om van het onderwerp af te zijn, vroeg ik haar over het dorp waar we naartoe liepen. Wat ze precies antwoordde weet ik niet meer en eerlijk gezegd herinner ik mij mijn vragen ook niet zo goed meer.

BP